Groot aantal AED’s op sportclubs niet 24/7 bereikbaar

Vanuit het ministerie van VWS is er enkele tijd geleden een onderzoek gestart naar AED’s op sportclubs. Dit was naar aanleiding van de hartstilstand op het WK in 2021 waarmee de Deense voetballer Christian Eriksen te maken kreeg. Aangezien het hebben van een AED levens kan redden bij dit soort gebeurtenissen, was het ministerie benieuwd naar hoeveel sportverenigingen in Nederland over een AED beschikken.

Uit dit onderzoek (Mulier Instituut) is gebleken dat 2 op de 3 sportclubs over een AED beschikken, maar dat slechts 18% daarvan 24 uur per dag te bereiken is. “Hoe sneller een AED ingezet kan worden, hoe meer levens kunnen worden gered. Daarom is het goed dat in elke buurt een AED hangt”, aldus onderzoeker Mark Melman. De Hartstichting heeft daarnaast aangegeven een landelijke dekking hiervoor te willen hebben en dat er overal dag en nacht binnen 500 meter een AED beschikbaar is. Aangezien sportverenigingen vaak midden in wijken liggen, kunnen deze bijdragen aan deze dekking.

AED in de buurt

Er zijn in Nederland meer dan 24.000 AED’s geïnstalleerd op verschillende locaties zoals stations, winkelcentra, buurthuizen en sportclubs. Deze AED’s zijn van groot belang vanwege het feit dat er jaarlijks ongeveer 17.000 mensen buiten het ziekenhuis worden getroffen door een hartstilstand. Hun overlevingskans is aanzienlijk groter als er binnen zes minuten na het incident wordt gestart met reanimatie met behulp van een AED. Hoewel de meeste reanimaties thuis plaatsvinden, vinden deze soms ook plaats op straat, in openbare gebouwen of in de buurt van sportverenigingen. Om deze mensen zo snel mogelijk te kunnen helpen, is het essentieel dat er voldoende AED’s beschikbaar zijn in de nabijheid, dat deze 24/7 bereikbaar zijn en dat ze zijn geregistreerd bij het reanimatie oproepsysteem HartslagNu. Dit stelt burgerhulpverleners in staat om direct opgeroepen te worden via een app wanneer 112 wordt gebeld bij een hartstilstand. Sportverenigingen, die vaak een centrale plek in de wijk hebben, kunnen hieraan bijdragen.

Slechte bereikbaarheid

Ondanks dat veel sportclubs in Nederland dus over een AED beschikken, is slechts een klein percentage van deze AED’s altijd bereikbaar. Ook buiten de openingstijden van de sportclub of accommodatie. Dit kan problematisch zijn voor buurtbewoners of iemand die bijvoorbeeld zijn hond uitlaat in het sportpark. Zo hangt bij 69 procent van de clubs de AED binnen het gebouw in bijvoorbeeld de kantine of hal. En bij nog eens 7 procent hangt de AED weliswaar aan de buitenkant van een gebouw, maar is het terrein in veel gevallen afgesloten met een hek. Bij slechts 18 procent van de clubs is de AED altijd toegankelijk.

AED kopen vaak te duur

Naast het onderzoek naar de bereikbaarheid heeft het Mulier Instituut ook onderzoek gedaan naar de redenen waarom sommige sportclubs of accommodaties geen AED hebben. De meest genoemde reden is de hoge aanschafprijs, die varieert van ongeveer €1000 tot €2500. Echter blijft het volgens Melman daar niet bij: ”Een training voor vrijwilligers en/of leden van de club is net zo belangrijk.” Een subsidie voor zowel de aanschaf als de training kan ervoor zorgen dat meer sportclubs een AED kunnen aanschaffen.

Sporters met jonge leeftijd

Een andere reden voor het niet-aanschaffen van een AED is volgens sportclub bestuurders dat de sporters voornamelijk van jonge leeftijd zijn en dat dit dus minder snel voorkomt. Echter hebben gevallen als Abdelhak Nouri en Daley Blind (voormalig voetballers Ajax) bewezen dat deze aanname onjuist is. “Het kan iedereen overkomen. Bovendien komen er niet alleen jonge sporters op een sportclub. Onder het publiek, scheidsrechters, coaches en clubvrijwilligers zijn veel oudere mensen. Daarnaast kan een vrij toegankelijke AED ook het leven van buurtbewoners en voorbijgangers redden.” Tien procent van de ondervraagde sportclubbestuurders geeft inderdaad aan dat hun AED eerder (en vaker) gebruikt is.

*Voor dit onderzoek zijn 436 verenigingsbestuurders ondervraagd. Gezamenlijk vormden zij een representatieve steekproef voor alle sportclubs in Nederland.